Σπίτι στο βάλτο. Αυτή είναι, σύμφωνα με την επικρατούσα ετυμολογική ανάλυση, η ερμηνεία πίσω από την ολλανδική λέξη Broeksel, η οποία έδωσε το όνομα στην μικρότερη διεθνή πόλη της Ευρώπης και δεύτερη πιο κοσμοπολίτικη πόλη παγκοσμίως. Βέβαια, αν στο διάβασμα της λέξης “βάλτος” σου ήρθε στο μυαλό υγρασία, λάσπες και μούχλα δεν είσαι πολύ μακριά από την πραγματική εικόνα των Βρυξελλών.
Το Ιούνιο του 2016 η στάθμη της βροχόπτωσης σημείωσε ιστορικά εκατοενταετίας αφού επί 24 ημέρες βροχής – ξεπερνώτας κατά πολύ τον “κανόνα” των 15 ημερών- τα 174,6 χιλιοστά βροχής που συλλέχθηκαν στο προάστιο των Βρυξελλών Uccle, ξεπέρασαν το απόλυτο ρεκόρ του Ιουνίου 1839 όπου μετρήθηκαν 173,7 χιλιοστά βροχής.
Για συνυπολόγισε τα χώματα και τις σκόνες από τα αμέτρητα εργοτάξια που θα δεις να ξεφυτρώνουν κάθε τρεις και λίγο σ’ όλη την πόλη, οπλίσου με ομπρέλα- ασχέτως την εποχή- κι ετοίμασε αδιάβροχά ρούχα και παπούτσια. Α, κι έχε καλού-κακού τα μάτια σου ανοιχτά. Μεγάλες πέτρες ξεκολλούν συχνά από τα πεζοδρόμια του κέντρου αναγκάζοντάς σε -προκειμένου να μη φας τα μούτρα σου- να εκτελείς ένα αυτοσχέδιο διπλό τόλουπ που θα άφηνε έκπληκτο τον Κωστάλα.
Σίγουρα τα παραπάνω δεν θα περίμενε κανείς να τα δει στην “πρωτεύουσα της Ευρωπαϊκής Ένωσης”, τα ογκωδέστατα κτήρια της οποίας ξεπροβάλλουν ανάμεσα στα απομεινάρια των art nouveau σπιτιών που επέζησαν της μεταπολεμικής καταστροφικής λέλαιπας υπερδόμησης. Για να φιλοξενηθούν οι διάφοροι κατά καιρούς “σερπά”1 “Sherpa-Σερπά: προσωνύμιο για τους απεσταλμένους χωρών ή κυβερνήσεων σε Συνόδους Κορυφής των G8/20. Το όνομα τους προέρχεται από τον νομαδικό πληθυσμό των Σερπά που κατοικεί κυρίως στο Νεπάλ και φημίζεται για τις ορειβατικές και αχθοφορικές του ικανότητες., τα 500.000 m² γραφείων το 1950 αυξήθηκαν σε περισσότερα από 12,5 εκατομμύρια m² το 2008.
Οι Βρυξέλλες όμως δεν είναι μόνο γυάλινα κτήρια, κλειστοφοβικά γραφεία, αριθμοί, γραβάτες, χαρτοφύλακες.
Η τεχνοκρατία και η γραφειοκρατία κατοικοεδρεύει λοιπόν στις Βρυξέλλες, γεγονός που συχνά την κάνει να χαρακτηρίζεται από “αδιάφορη” έως “αφόρητα πληκτική”. Κι όμως, σε αυτήν φτάνουν χιλιάδες κάθε χρόνο, αναζητώντας μια θέση στα όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το ΝΑΤΟ και άλλους οργανισμούς, πολεθνικές, lobby και ΜΚΟ, καμιά φορά εξαντλώντας τις αντοχές τους μεταξύ του έντονου ανταγωνισμού και της σουαρεαλιστικής γραφειοκρατίας των Βρυξελλών. Οι Βρυξέλλες όμως δεν είναι μόνο γυάλινα κτήρια, κλειστοφοβικά γραφεία, αριθμοί, γραβάτες, χαρτοφύλακες.
Η πόλη απεκδύεται το μουχλιασμένο της μανδύα χάρις στην πολύχρωμη κοινωνία πολιτών. Κάτω από το πέπλο της τεχνοκρατίας της Ευρωπρωτεύουσας, οι Βρυξέλλες είναι το σπίτι 183 εθνικοτήτων που δίνουν το χρώμα τους στις διάφορες γειτονιές και κοινότητες της πόλης. Αυτή τη διάστασή της αποφάσισαν οι αρχές να αναδείξουν και να γιορτάσουν για το 2017, αποδίδοντας τον τίτλο του Έτους Διαφορετικότητας.
Στο βάθος η οροφή του Palais De Justice από την γειτονιά Marolles
Οι Βρυξέλλες έχουν κάτι για όλους. Ξεχειλίζουν από τέχνη, από τα γκράφιτι στους τοίχους των art nouveau κτηρίων του κέντρου των Βρυξελλών μέχρι τους τοίχους του πρώην ζυθοποιϊου στον Μόλενμπεκ, το οποίο φιλοξενεί το Millenium Iconoclast Museum of Art (MIMA). Ακροβατούν μεταξύ του μπαρόκ του Rubens και του σουρεαλισμού του Magritte. Αντανακλούν την ιστορία της πρώην αποικίας μέσα από τη μεσαιωνική Grande Place και την λιτή, αστική πλατεία Lumumba. Σταματούν μπροστά από το επιβλητικό Μουσείο της πόλης των Βρυξελλών (Maison du Roi) και εκπλήσσονται όταν μαθαίνουν πως στο Le Cygne της Grande Place έγραψε το Μανιφέστο του ο Κάρλ Μαρξ. Εκτονώνουν την καταναλωτική ματαιοδοξία τους στα καταστήματα μιας από τις παλαιότερες εμπορικές στοές της Ευρώπης, της Royal Galery St. Hubert και ξεθάβουν θησαυρούς στις υπαίθριες αγορές και τα παλαιοπωλεία των Marroles. Γελούν και προβληματίζονται μέσα από τις σελίδες των έργων της μεγαλύτερης ευρωπαϊκής σχολής κόμιξ. Στήνονται για μια selfie μπροστά από το πολλάκις κλεμμένο Manneken Pis και αγνοούν την ύπαρξη της θηλυκής εκδοχής του, της Jeanneke Pis. Καθηλώνονται από τον καθεδρικό ναό των Αγίου Μιχαήλ και Αγίας Γουδούλης αλλά και την Αψίδα των Βρυξελλών στο Πάρκο Cinquantenaire.
Γλυπτό από μπρούτζο έξω από το κτήριο
της Ευρωπαϊκής Επιτροπής
Art Nouveau και σύγχρονη αρχιτεκτονική στις Βρυξέλλες
Θαμπώνονται από τον όγκο του -μεγαλύτερου παγκοσμίως- Δικαστικού Μεγάρου (Palais de Justice) αλλά και από τα νέον φώτα των λογής λογής καζίνων που συνεχίζουν την παράδοση του La Redoutte, του πρώτου καζίνο της Ευρώπης που εγκαινιάστηκε στις Βρυξέλλες. Απολαμβάνουν την ησυχία του πάρκου Bois de la Cambre και προσέχουν μην συγκρουστούν με τους δρομείς στο Βασιλικό πάρκο (Parc Royal). Ξεδιψούν με μια (μόνο δεν αρκεί) μπύρα από τα 120 διαφορετικά είδη που παράγονται εδώ. Ξερογλύφονται πίσω από τις βιτρίνες με τις χειροποίητες τρούφες, πραλίνες και σοκολάτες και ξεροσταλιάζουν στις υπαίθριες καντίνες για να τις ξεροψημένες βάφλες και τις χρυσαφένιες τηγανιτές πατάτες. Εμπλουτίζουν τις γαστρονομικές εμπειρίες τους στα τραπέζια βραβευμένων με Michelin κουζινών που καθιστούν την πόλη εκείνη με τη μεγαλύτερη συγκέντρωση “αστεράτων” εστιατορίων. Λαδώνουν τις αλυσίδες των ποδηλάτων τους, χρησιμοποιούν το μετρό και το τραμ για να αποφύγουν την κυκλοφοριακή συμφόρηση που φέρνει τις Βρυξέλλες σε αρνητική πρωτιά απ’ όλες τις πόλεις σε Ευρώπη και Αμερική. Εναλλάσσουν τοπία, κουλτούρες, μουσικές, κουζίνες και γλώσσες με επιδεξιότητα και στιγμές και γειτονιές νιώθεις πως έχουν σταματήσει το χρόνο. Είναι λοιπόν, απολύτως φυσιολογικό κοιτώντας από το παράθυρο να αναρωτηθείς:
“Τι αιώνα κάνει έξω;”.
